Jak wspierać, by nie przeszkadzać? O zmieniającej się roli rodzica sportowego

Jak wspierać swoje dziecko? To jedno z najczęściej zadawanych pytań przez rodziców - nie tylko sportowców. Odpowiedź wydaje się oczywista - kochać bezwarunkowo i pomagać swojemu dziecku. Sprawa nie jest jednak taka prosta. Co właściwie w tym przypadku oznacza "pomagać"?

Skuteczne wspierania sportowca to jedna z rodzicielskich i trenerskich umiejętności, leżąca u podstaw zdrowego i spokojnego rozwoju każdego zawodnika. Powinna stanowić fundament wszelkich działań rodziców i trenerów chcących pozytywnie wpływać na kariery sportowe, w szczególności młodych zawodników.

Wspieranie ma dwa oblicza – pozytywne i negatywne. Stosunkowo rzadko mówi się o niepożądanych skutkach wspierania. Wspieranie, które „przeszkadza” bliskie jest postawie nadopiekuńczej, kiedy to rodzic „chce bardziej” od swojego trenującego dziecka. Kiedy temat sportu zdominuje rodzinne życie i widzimy w swoim dziecku przede wszystkim zawodnika.

W bieżącym artykule skupimy się na zasadach dobrego i skutecznego wspierania w sporcie, które przynosi pożądane – pozytywne efekty.

Wspieranie – zmień swoją definicję

Wspieranie w potocznym rozumieniu oznacza dodawanie otuchy i pomaganie w trudnych sytuacjach. Jest to prawda, ale zakres działań w obrębie umiejętności wspierania jest zdecydowanie szerszy. Wspieranie to wszelkie działania powodujące pozytywną zmianę w samopoczuciu i zachowaniu Twojego dziecka. Wspieranie to pomoc dziecku w organizacji dnia codziennego, chociażby przejazdy dom – trening - szkoła – trening – dom. To przygotowanie zdrowych i pożywnych posiłków, odpowiednich dla wieku dziecka i uprawianej przez Niego dyscypliny sportu. Wspieranie to również finansowanie obozów, zajęć z psychologiem sportu, czy też zabiegów u fizjoterapeuty.

Rodzic – członek zespołu

W optymalnym rozwoju młodego sportowca ważną role odgrywa bardzo wiele osób. Nie tylko trener, ale także nauczyciele i inni specjaliści – a przede wszystkim rodzice. Od spójności działań tych osób, zależy to, czy zawodnicy będą czerpali radość z trenowania oraz czy zbudują stabilne poczucie własnej wartości. Pamiętaj rodzicu – jesteś członkiem zespołu opiekującym się młodym sportowcem.

Nie zawsze zwyciężamyNie zawsze zwyciężamy Troels Kjems / bigandt - Fotolia

Wspierać – to być rodzicem

Oddzielaj od siebie role, nawet jeśli posiadasz wiedzę w zakresie danej dyscypliny sportu, bo np. sam byłeś zawodnikiem. Rodzic zawsze powinien pozostać rodzicem, bez przejmowania roli trenera. Dla dziecka trener zawsze jest jeden i to on powinien być dla sportowca autorytetem w danej dziedzinie sportu. Sportowiec na przestrzeni swojej kariery wielokrotnie zmienia klub czy trenera. Jednak to właśnie rodzice towarzyszą mu przez całą sportową drogę. Warto pamiętać, że rola rodziców w zależności od etapu rozwojowego zmienia się, lecz rodzic zawsze pozostanie rodzicem.

Wspieraj trenera

Wspieraj trenera i budowanie jego więzi z dzieckiem. Ustalcie wspólne zasady działania. Bądźcie konsekwentni. Jeżeli wspólnie ustalicie m.in., że dziecko zostaje czasowo odsunięte od treningów z powodu zaniedbywania obowiązków szkolnych – trzymajcie się tego.

Wspieranie to inspirowanie i zachęcanie

Wspieraj z wyczuciem. Inspiruj swoje dziecko ciekawymi historiami sportowymi i aktualnościami dotyczącymi wydarzeń sportowych. Zachęcaj do wspólnego kibicowanie przed telewizorem i na żywo. Daj jednak swojemu dziecku prawo, by odmówić. Może być zmęczone, obolałe po treningu i nie ma akurat ochoty na oglądanie, a tym bardziej rozmawianie o sporcie. Spróbuj następnym razem – w bardzie odpowiednim momencie.

Interesuj się sportem z wyczuciem

Jeżeli interesujesz się sportem, a szczególnie dyscypliną swoje dziecka – czytaj artykuły i książki. Nie zmuszaj jednak swojego dziecka do czytania tych samych rzeczy, co Ty. Potraktuj wiedzę, którą zdobywasz, jedynie jako bazę do lepszego rozumienia swojego dziecka podczas kariery sportowej i decyzji podejmowanych przez trenera. Pamiętaj, że ekspert jest jeden – trener.

Wspierać – to szanować zdanie swojego dziecka

Twoje dziecko może, a nawet powinno, mieć odmienne zdanie niż Ty i trener, czy jego grupa treningowa, odnośnie swojego trenowania. Może trafnie się domyślać, skąd u Niego aktualnie takie zmęczenie lub przeciążenia i związany z tym ból. Osoby opiekujące się sportowcami często błędnie diagnozują, skąd u Nich m.in. spadek motywacji, pogorszenie samopoczucia, czy też spadek formy. Zapytaj i wysłuchaj, co ma do powiedzenia Twoje dziecko, nawet jeśli jest to młody sportowiec.

Przypomnij dziecku o jego sukcesachPrzypomnij dziecku o jego sukcesach Fot. shutterstock

Pozwól dziecku popełniać kontrolowane błędy. Jeżeli upiera się przy tym, że chce założyć cienką czapkę podczas zimowego treningu – pozwól na to. Błędy są najlepszą nauką, ale wtedy kiedy są potem przeanalizowane, a wnioski zostają wyciągnięte. Twoje wsparcie będzie polegało na spokojnej i mądrej rozmowie po zdarzeniu, kiedy dziecko samodzielnie podjęło jakąś decyzję.

Wspieram – nie wyręczam

Umiejętne wspieranie to nauka samodzielności. Nie wyręczaj dziecka we wszystkich jego codziennych obowiązkach. Podzielcie się zadaniami. Podstawowe przygotowania powinny być obowiązkiem zawodnika, chociażby spakowanie czystych ubrań treningowych do plecaka, rozwieszenie mokrych ubrań po treningu, a brudnych wyniesienie do kosza lub pralni.

Uważaj z „publicznym” wspieraniem

Zapytaj swoje dziecko, czy chce żebyś przychodził na treningi, czy też jeździł na zawody. Może być akurat na takim etapie, że wstydzi się obecności swoich rodziców. A może nie potrafi się skupić w Twojej obecności, bo obawia się oceny z Twojej strony, albo nie chce Cię zawieść? Może w Waszym przypadku lepiej sprawdzi się tzw. „złoty środek”? Pojedziesz na zawody, ale będzie kibicować i okazywać radość bardzo dyskretnie, siedząc gdzieś w głębi trybun.

Zmieniaj się razem z dzieckiem

Pamiętaj, że Twoje rodzicielskie działania powinny zmieniać się wraz z rozwojem Twojego dziecka. Każdy etap niesie ze sobą inne potrzeby i oczekiwania. To naturalny proces, które należy uszanować i uwzględnić. Inaczej będą wyglądały Twoja relacje z kilkuletnim dzieckiem na początku jego sportowej kariery, inaczej z dojrzewającym zawodnikiem, a jeszcze inaczej z dorosłym zawodnikiem na etapie liceum i studiów. Będą bywały okresy, że Twoje dziecko nie będzie potrzebowało rozmów z Tobą i nie będzie chciało opowiadać, co było na treningu i zawodach. Będzie wolało pogadać o tym z kolegami, czy też z trenerem. Ale będą również okresy, że samo poprosi Cię o przyjście na trening, czy odwiedziny podczas obozu sportowego.

Trenuj swoje wspieranie

Myśl o wspieraniu, jak o każdej innej umiejętności, którą można rozwijać i doskonalić. Podpatruj innych rodziców, jak wspierają swoje dzieci na danym etapie kariery. Zobacz, co się sprawdza, a co nie. Porozmawiaj z trenerem swojego dziecka.  Znajdź czas, żeby porozmawiać z dzieckiem o jego potrzebach i oczekiwaniach. Pytaj wprost, czy Twoje działania pomagają, czy też nie. Jednak zawsze trzymaj się: szacunku, wyczucia, ciepła w relacji.

Poznanie potrzeb młodego sportowca pozwoli określić, jaki rodzaj wsparcia jest mu aktualnie potrzebny. Zastanów się nad tym jakim zawodnikiem jest Twoje dziecko? Co lubi? Czego nie lubi?

 

W tym zadaniu pomogą Ci następujące pytania:

1. Jakie jest Twoje dziecko?

2. W jakich sytuacjach Twoje dziecko potrzebuje wsparcia?

3. W jaki sposób wspierasz swoje dziecko?

4. Czy Twoje działania są skuteczne?

5. W jaki sposób Twoje dziecko reaguje, jak chcesz mu w czymś pomóc? Jeżeli negatywnie – zapytaj Go, jaki jest tego powód.

 

FUNDACJA SPORTU POZYTYWNEGO

 

 

Copyright © Agora SA